JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Leiar

Nytt klimavarsel

Den globale oppvarminga går stadig raskare, skal vi tru den nye rapporten Indicators of Global Climate Change 2023.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Elvehus og båtar langs Puraquequara-innsjøen som vart hardt råka av tørke i 2023.

Elvehus og båtar langs Puraquequara-innsjøen som vart hardt råka av tørke i 2023.

Foto: Edmar Barros / AP / NTB

Elvehus og båtar langs Puraquequara-innsjøen som vart hardt råka av tørke i 2023.

Elvehus og båtar langs Puraquequara-innsjøen som vart hardt råka av tørke i 2023.

Foto: Edmar Barros / AP / NTB

1919
20240607
1919
20240607

Den globale oppvarminga går stadig raskare, skal vi tru den nye rapporten Indicators of Global Climate Change 2023, publisert i tidsskriftet Earth System Science Data. Rapporten er ei oppdatering av klimautviklinga i verda sidan den siste store rapporten frå Klimapanelet til FN i 2021. Hovudansvarleg for studien er den britiske fysikkprofessoren Piers Forster. I oppsummeringa står det at «menneskeskapt oppvarming har auka i eit tempo som er utan sidestykke».

Norske Cicero har vore med på å lage studien. Til NRK seier Gunnar Myhre, forskingsleiar ved instituttet, at 90 prosent av den globale oppvarminga i fjor kjem av menneskeleg aktivitet. Ifylgje studien kan ein altså ikkje leggja så mykje av skulda for denne oppvarminga på vêrfenomenet El Niño eller andre naturlege skiftingar.

Eit uheldig paradoks er at redusert forureining i verda bidreg til oppvarminga. Mindre partikkelutslepp frå industri og skipsfart gjer at mindre av solenergien vert reflektert ut i verdsrommet att. Denne energien blir dermed verande i atmosfæren og bidreg til å varma opp verda.

Rapporten syner òg at verdas karbonbudsjett, altså den mengda CO2 vi kan sleppa ut før den globale gjennomsnittstemperaturen stig meir enn to grader frå førindustrielt nivå, er i ferd med å verta brukt opp.

Det er diverre ikkje uventa. Truleg har dei fleste sett for lenge sidan at det ikkje er realistisk å nå klimamåla i Parisavtalen. Skal ein klara å halda oppvarminga under to grader, for ikkje å snakka om halvannan grad, trengst det verkeleg store utsleppskutt i åra som kjem. Lite tyder på at så skjer.

Den nye rapporten må no få fagleg motstand, som alle vitskaplege rapportar må få. Står konklusjonane seg, er rapporten nok eit varsel om at klimasaka må få langt høgare prioritet enn i dag.

Svein Gjerdåker

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Den globale oppvarminga går stadig raskare, skal vi tru den nye rapporten Indicators of Global Climate Change 2023, publisert i tidsskriftet Earth System Science Data. Rapporten er ei oppdatering av klimautviklinga i verda sidan den siste store rapporten frå Klimapanelet til FN i 2021. Hovudansvarleg for studien er den britiske fysikkprofessoren Piers Forster. I oppsummeringa står det at «menneskeskapt oppvarming har auka i eit tempo som er utan sidestykke».

Norske Cicero har vore med på å lage studien. Til NRK seier Gunnar Myhre, forskingsleiar ved instituttet, at 90 prosent av den globale oppvarminga i fjor kjem av menneskeleg aktivitet. Ifylgje studien kan ein altså ikkje leggja så mykje av skulda for denne oppvarminga på vêrfenomenet El Niño eller andre naturlege skiftingar.

Eit uheldig paradoks er at redusert forureining i verda bidreg til oppvarminga. Mindre partikkelutslepp frå industri og skipsfart gjer at mindre av solenergien vert reflektert ut i verdsrommet att. Denne energien blir dermed verande i atmosfæren og bidreg til å varma opp verda.

Rapporten syner òg at verdas karbonbudsjett, altså den mengda CO2 vi kan sleppa ut før den globale gjennomsnittstemperaturen stig meir enn to grader frå førindustrielt nivå, er i ferd med å verta brukt opp.

Det er diverre ikkje uventa. Truleg har dei fleste sett for lenge sidan at det ikkje er realistisk å nå klimamåla i Parisavtalen. Skal ein klara å halda oppvarminga under to grader, for ikkje å snakka om halvannan grad, trengst det verkeleg store utsleppskutt i åra som kjem. Lite tyder på at så skjer.

Den nye rapporten må no få fagleg motstand, som alle vitskaplege rapportar må få. Står konklusjonane seg, er rapporten nok eit varsel om at klimasaka må få langt høgare prioritet enn i dag.

Svein Gjerdåker

Emneknaggar

Fleire artiklar

Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.

Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.

Alle foto: Håvard Rem

UtanriksSamfunn

Det blonde reservatet

PALM BEACH: Krig og folkevandring verkar inn på alle vestlege val. Eit amerikansk presidentval kan verka andre vegen òg.

Håvard Rem
Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.

Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.

Alle foto: Håvard Rem

UtanriksSamfunn

Det blonde reservatet

PALM BEACH: Krig og folkevandring verkar inn på alle vestlege val. Eit amerikansk presidentval kan verka andre vegen òg.

Håvard Rem
Kunnskapsminister Kari Nessa Nordtun (Ap) la nyleg fram ei stortingsmelding for 5. til 10. trinn i grunnskulen. Der opnar ho for eit ordskifte om språkfaga i ungdomsskulen.

Kunnskapsminister Kari Nessa Nordtun (Ap) la nyleg fram ei stortingsmelding for 5. til 10. trinn i grunnskulen. Der opnar ho for eit ordskifte om språkfaga i ungdomsskulen.

Foto: Lise Åserud / NTB

Samfunn
Christiane Jordheim Larsen

Språkfag i spel

Kunnskapsministeren vil gje fleire elevar høve til å velje arbeidslivsfag. Lærarar åtvarar mot å la det gå på kostnad av språkopplæringa.

Joaquin Phoenix spelar hovudrolla som Joker.

Joaquin Phoenix spelar hovudrolla som Joker.

Foto: Warner Bros. Discovery

FilmMeldingar
Håkon Tveit

Dyster dobbeldose

Denne runden med Jokeren ber det same mørket med nye tonar.

I hamnebassenget om lag her lét Dia í Geil seg døype grytidleg ein kald oktobersøndag for snart 150 år sidan. Det var starten på vekkinga som gjorde Brø¿rasamkoman til eit livskraftig samfunn som framleis styrer mykje på Færøyane.

I hamnebassenget om lag her lét Dia í Geil seg døype grytidleg ein kald oktobersøndag for snart 150 år sidan. Det var starten på vekkinga som gjorde Brø¿rasamkoman til eit livskraftig samfunn som framleis styrer mykje på Færøyane.

Alle foto: Hallgeir Opedal

ReportasjeFeature
Hallgeir Opedal

Om Gud og lausriving

Siste dag i oktober i 1880 lét Dia í Geil seg døype i hamnebassenget i Tórshavn, og etter det skulle Færøyane aldri bli det same.

Ein iransk «usynleg» Shahed Saegheh-drone, kopiert etter ein havarert, men intakt RQ-170 Sentinel-drone frå USA, blir paradert i gatene i Teheran 24. september.

Ein iransk «usynleg» Shahed Saegheh-drone, kopiert etter ein havarert, men intakt RQ-170 Sentinel-drone frå USA, blir paradert i gatene i Teheran 24. september.

Foto: Majid Asgaripour / Reuters / NTB

KommentarSamfunn

Knivbyte i Midtausten

Med det iranske missilåtaket mot Israel hevar Iran kniven direkte mot Israel.

Cecilie Hellestveit
Ein iransk «usynleg» Shahed Saegheh-drone, kopiert etter ein havarert, men intakt RQ-170 Sentinel-drone frå USA, blir paradert i gatene i Teheran 24. september.

Ein iransk «usynleg» Shahed Saegheh-drone, kopiert etter ein havarert, men intakt RQ-170 Sentinel-drone frå USA, blir paradert i gatene i Teheran 24. september.

Foto: Majid Asgaripour / Reuters / NTB

KommentarSamfunn

Knivbyte i Midtausten

Med det iranske missilåtaket mot Israel hevar Iran kniven direkte mot Israel.

Cecilie Hellestveit

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis