JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Ord om språkKunnskap

Brifing i brevform

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
2359
20210903
2359
20210903

Folk skriv ikkje like mange brev som før, i alle fall ikkje for hand. Å få brevpapir i jole- og bursdagsgåve er heller ikkje so vanleg lenger, men mange kjærleiksbrev, fanbrev, avskilsbrev og trugselbrev vert framleis skrivne for hand.

Det er likevel dei elektroniske breva, stundom kalla e-brev eller skjermbrev, som råder grunnen i dag. Mange handskrivne brev er vortne samla, sorterte og utgjevne i bokform. Korleis vert det med e-breva? Kjem forlaga til å gjeva ut e-brev i utval?

Brev heng i hop med det latinske adjektivet brevis, som tyder ‘stutt, låg, grunn, smal, liten’ (jf. lånord som abbreviera ‘stytta av’). Opphavleg vart ordlaget breve scriptum (‘stutt skriv’) eller berre breve mest nytta om pavebrev. Sidan har tydinga vida seg ut, og no kan me bruka brev om ‘skriftleg melding (som vert send i konvolutt)’ og ‘skriv som heimlar, kunngjer, stadfester noko’ (jf. adelsbrev, pantebrev, fagbrev). Ordet har vore med oss lenge (norr. bréf), og det er vorte det vanlege ordet for skriv av det ovannemnde slaget. Slik er det òg i tysk (Brief). I engelsk er det letter (av latin littera, litera) som har denne rolla.

Me støyter på etterkomarar av latin brevis i engelsk òg, som adjektivet brief (‘stutt’), substantivet brief (‘skriv frå styresmakt, føresegn’) og verbet brief (‘samanfatta; opplysa, rettleia eller gjeva ordre om’).

Det sistnemnde ordet har smotte inn i norsk og fått den fastsette skrivemåten brifa. Me kan brifa nokon i eller om noko (t.d. «brifa ein om oppdraget»), og når folk har vore gjennom noko leitt eller krevjande, til dømes opprydjing etter ei brevbombe, vert dei gjerne debrifa etterpå (jf. brifing, debrifing). I norsk har brifa jamvel fått tydinga ‘prøva å imponera, kjekka seg’. Det finst folk som brifar i brevform. Me har vel alle lese jolebrev der brevskrivarane greier ut om alt det fantastiske dei har gjort og opplevt sidan sist?

Når folk skriv brev til kvarandre, seier me at dei brevbytest, brevskiftest eller brevvekslar. Mange av brev-orda våre har med slike brevbyte å gjera. Me talar om brev- og besøkskontroll, brevsprekk, brevkurs, kjedebrev og brevvener. Dei som vil nå ut til mange, skriv gjerne lesarbrev eller opne brev. Men dei mest lesne breva må vera apostelbreva i Det nye testamentet.

Kristin Fridtun

Kristin Fridtun er filolog og forfattar.
E-post: kristin.fridtun@gmail.com

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Folk skriv ikkje like mange brev som før, i alle fall ikkje for hand. Å få brevpapir i jole- og bursdagsgåve er heller ikkje so vanleg lenger, men mange kjærleiksbrev, fanbrev, avskilsbrev og trugselbrev vert framleis skrivne for hand.

Det er likevel dei elektroniske breva, stundom kalla e-brev eller skjermbrev, som råder grunnen i dag. Mange handskrivne brev er vortne samla, sorterte og utgjevne i bokform. Korleis vert det med e-breva? Kjem forlaga til å gjeva ut e-brev i utval?

Brev heng i hop med det latinske adjektivet brevis, som tyder ‘stutt, låg, grunn, smal, liten’ (jf. lånord som abbreviera ‘stytta av’). Opphavleg vart ordlaget breve scriptum (‘stutt skriv’) eller berre breve mest nytta om pavebrev. Sidan har tydinga vida seg ut, og no kan me bruka brev om ‘skriftleg melding (som vert send i konvolutt)’ og ‘skriv som heimlar, kunngjer, stadfester noko’ (jf. adelsbrev, pantebrev, fagbrev). Ordet har vore med oss lenge (norr. bréf), og det er vorte det vanlege ordet for skriv av det ovannemnde slaget. Slik er det òg i tysk (Brief). I engelsk er det letter (av latin littera, litera) som har denne rolla.

Me støyter på etterkomarar av latin brevis i engelsk òg, som adjektivet brief (‘stutt’), substantivet brief (‘skriv frå styresmakt, føresegn’) og verbet brief (‘samanfatta; opplysa, rettleia eller gjeva ordre om’).

Det sistnemnde ordet har smotte inn i norsk og fått den fastsette skrivemåten brifa. Me kan brifa nokon i eller om noko (t.d. «brifa ein om oppdraget»), og når folk har vore gjennom noko leitt eller krevjande, til dømes opprydjing etter ei brevbombe, vert dei gjerne debrifa etterpå (jf. brifing, debrifing). I norsk har brifa jamvel fått tydinga ‘prøva å imponera, kjekka seg’. Det finst folk som brifar i brevform. Me har vel alle lese jolebrev der brevskrivarane greier ut om alt det fantastiske dei har gjort og opplevt sidan sist?

Når folk skriv brev til kvarandre, seier me at dei brevbytest, brevskiftest eller brevvekslar. Mange av brev-orda våre har med slike brevbyte å gjera. Me talar om brev- og besøkskontroll, brevsprekk, brevkurs, kjedebrev og brevvener. Dei som vil nå ut til mange, skriv gjerne lesarbrev eller opne brev. Men dei mest lesne breva må vera apostelbreva i Det nye testamentet.

Kristin Fridtun

Kristin Fridtun er filolog og forfattar.
E-post: kristin.fridtun@gmail.com

Emneknaggar

Fleire artiklar

Frostrøyk i Kyiv.

Frostrøyk i Kyiv.

Foto: Evgeniy Maloletka / AP / NTB

KrigSamfunn

Kyiv, Brussel, Budapest – ei forteljing om tre byar

Ei tjukk skodde heng over Kyiv og heile det sentrale Ukraina. Lufta er fuktig og tung, og hindrar sikten. Sjølv på ein god, rett veg må du køyre med låg fart.

Andrej Kurkov
Frostrøyk i Kyiv.

Frostrøyk i Kyiv.

Foto: Evgeniy Maloletka / AP / NTB

KrigSamfunn

Kyiv, Brussel, Budapest – ei forteljing om tre byar

Ei tjukk skodde heng over Kyiv og heile det sentrale Ukraina. Lufta er fuktig og tung, og hindrar sikten. Sjølv på ein god, rett veg må du køyre med låg fart.

Andrej Kurkov
Sveinung Rotevatn (V), som ser opp, talte ikkje under behandlinga av den nye abortlova 3. desember. Den som gjekk fram til talarstolen flest gonger, var Marian Hussein (SV).

Sveinung Rotevatn (V), som ser opp, talte ikkje under behandlinga av den nye abortlova 3. desember. Den som gjekk fram til talarstolen flest gonger, var Marian Hussein (SV).

Foto: Thomas Fure / AP / NTB

PolitikkSamfunn
Marita Liabø

Mors liv i salen

Debatten vi fekk høyre då den nye abortlova blei behandla tysdag, strekte seg frå 10.00 til 14.30, frå 1915 til framtida og frå fosteret til den store verda.

President Joe Biden (f. 1942) og statsminister Jonas Gahr Støre (f. 1960) stiller opp til familiefoto på Nato-toppmøtet i Washington i år.

President Joe Biden (f. 1942) og statsminister Jonas Gahr Støre (f. 1960) stiller opp til familiefoto på Nato-toppmøtet i Washington i år.

Foto: Javad Parsa / NTB

KommentarSamfunn
SveinTuastad

Å fjerne Støre no vil vere ei panikkhandling som skaper fleire problem enn det løyser for Arbeidarpartiet.

Ein demonstrant med gassmaske protesterer i Tblisi 2. desember mot at den nye regjeringa vil leggja vekk EU-søknaden.

Ein demonstrant med gassmaske protesterer i Tblisi 2. desember mot at den nye regjeringa vil leggja vekk EU-søknaden.

Foto: Irakli Gedenidze / Reuters / NTB

KommentarSamfunn
Ane Tusvik Bonde

«Med unntak av presidenten har ikkje demonstrantane i Georgia stor tiltru til politikarane.»

Statsminister og Ap-leiar Jonas Gahr Støre på veg inn til gruppemøtet til Aps stortingsgruppe onsdag denne veka.

Statsminister og Ap-leiar Jonas Gahr Støre på veg inn til gruppemøtet til Aps stortingsgruppe onsdag denne veka.

Foto: Ole Berg-Rusten

Samfunn

Når nokon har snakka saman

Det er ikkje slik at media berre er megafonar for dei som vil kaste Støre, seier kommentator Magnus Takvam.

Per Anders Todal
Statsminister og Ap-leiar Jonas Gahr Støre på veg inn til gruppemøtet til Aps stortingsgruppe onsdag denne veka.

Statsminister og Ap-leiar Jonas Gahr Støre på veg inn til gruppemøtet til Aps stortingsgruppe onsdag denne veka.

Foto: Ole Berg-Rusten

Samfunn

Når nokon har snakka saman

Det er ikkje slik at media berre er megafonar for dei som vil kaste Støre, seier kommentator Magnus Takvam.

Per Anders Todal

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis