Netto årleg innvandring til Frankrike er på maksimalt 90.000 personar. Medan Noreg tok imot 36.000 flyktningar i 2015, tok Frankrike imot om lag 16.700. Der er i dag 5,8 millionar lovlege innvandrarar i Frankrike, og 4,1 million utlendingar. 36,5 prosent av innvandringa er frå europeiske land, medrekna Aust-Europa. 43,5 prosent er fødde i eit afrikansk land, og sidan 1980-åra har tre fjerdedelar av desse vore frå Nord-Afrika (Maghreb): Marokko, Algerie, Libya og Tunisia.

Algerie var lenge det viktigaste opphavslandet. Frankrike trong arbeidskraft etter store mannefall i båe krigane; Algerie hadde folk. Sidan kom flyktningar frå Algeriekrigen (1954–1962), så harkiane – dei som slåst for Frankrike – etter fredsslutninga, så motstandarane deira under diktaturet i 1960-åra. Forfylgde berbarar flykta så, og ei sterkt ønskt arbeidsinnvandring kom på 1970-talet. Alle desse var franskfødde, med franske rettar.

«Les beurs»

Eit reint under var det, at før så stridande grupper algeriarar ikkje gjekk laus på kvarande, der dei var stuva saman i bustadsmaskiner. I staden voks det fram ein stolt fransk-maghreb-kultur, «les beurs». Mange kjende forfattarar, musikarar og andre kunstnarar med slik bakgrunn kom til. Feministiske aktivistar vart aktive politikarar – som Fadela Amara, mangeårig leiar av ei stor muslimsk feministrørsle. Samia Ghali, ordførar i dei vanskelege bydelane nord i Marseille, fekk utrydda mafiabandereiret La Castellane.

Familiegjenforeiningane, især med konene til menn som flykta under borgarkrigen i Algerie i 1990-åra, gav overraskande framskuv for tradisjonell kultur i forstadene. Dei dårleg integrerte mødrene oppmoda sønene sine til å vere ordentlege mannfolk og passe på at systrene dekte seg til, og dei synte forakt for frigjorde, sekulariserte kvinner med muslimsk opphav. På dette viset fekk eit skifte frå hovudsakleg sekulær eller moderat muslimsk kultur til nyortodoksi framhjelp.

Reinhekla rasisme

Når Nasjonalfronten og Le Pen påstår at dei kan betale alt med pengane dei sparer på å kaste ut utlendingane, reknar dei openbert med etterkomarar av kolonitidsfolk, om desse aldri så mykje er franske. Ved påsketider kommenterte Le Pen drapsmannen på Champs-Élysées, etterkomar av algeriarar, slik dei aller fleste terroristar har vore sidan 2012. Om ho var president, skulle ho ha kasta ut alle slike, sa ho.

Fråsegna avslører reinhekla rasisme, i strid med alt franskmenn vanlegvis trur på. «Etnisk franske» finst ikkje. Ingen vil påstå at Alexandre Dumas var ufransk, om han aldri så mykje var svart. Norske media burde vere noko meir kresne når dei kolporterer retorikken til Nasjonalfronten om «dei framande». Men det er visst verre å peike på sosialpolitiske havari med å seie at terroristane kjem frå triste algeriske forstadsmiljø, enn å gje alle muslimar kollektiv skuld.

Bjørn Kvalsvik Nicolaysen

Bjørn Kvalsvik Nicolaysen er professor i lesevitskap ved Universitetet i Stavanger og fast skribent i Dag og Tid