Karrisild
Eg har ikkje mange juletradisjonar, men sidan det ofte fell på meg å steikje og styre på kjøkenet, har eg endra meg litt dei siste åra
Karrisild utan lake frå den blå boksen gjer rett og slett ikkje jobben, påstår Dagfinn Nordbø.
Foto: David Kosmos Smith / Creative Commons
Huset proppar eg til vanleg fullt av naboar, vener og familie alle juledagane, men ikkje lenger på sjølve julekvelden.
Gudlaus som eg er, heidrar eg likevel Jesusbarnet så pass at eg ikkje vil stå sveitt med bustete sveis og tilsmussa kjøkenforkle og glane på ribbesteika eller skrubbe gryter på den store dagen. Nei, far. Julefred skal det vere.
Klokka 15.03 må alt vere klart: Huset må vere rydda, den edlaste armagnacen skal vere i glaset og sigaren, helst ein Romeo y Julieta, årets einaste, skal tennast. Så tar det mest sentrale i min eigen julekveld til – nemleg Kalle Ankas julafton på svensk TV 1.
Som ein mann som driv sitt eige poesiorkester, men ikkje kan memorere meir enn maksimum eit par linjer av eigne tekstar, kan eg likevel skryte av å kunne absolutt heile Kalle Ankas jul på rams:
– Hör du, Ferdinand... ska inte du ut och stångas med dom andre tjurarna, du med?
– Nej, jag vill bara sitta här, i lugn og ro, och lukta på blommorna...
Frå klokka 16.00 må juleingrediensane mine vere på plass: Eg må høyre heile Sondre Bratlands eventyrleg velsigna juleplate og sjølvsagt «O, Helga Natt» med Jussi Björling, og gjerne ha volumet til Jussi så høgt at bileta ristar på veggkrokane og alle buddhaene ramlar ned frå peishylla. Nærmare min gud kjem eg ikkje, men det er nær nok.
Skal eg ete noko på julekvelden, blir det enkelt. Den beste indrefileten av Rudolf har eg kanskje gøymt unna, servert med stappe av mandelpotet, tyting og til dette eit godt glas Crozes Hermitages raudvin, som er det beste valet til tradisjonelt tillaga hjort, elg og rein.
Eller eg kan gå for noko heilt anna: Beint fram eit kaldtbord med sild. For mange år sidan lærte eg av mor til ei venninne å lage dansk karrisild, og den oppskrifta er like enkel som ho er skremmande god.
Juleførebuingane mine handlar jo hovudsakeleg om dette: Blir det også i år mogleg å få i hus råvara kryddersild i blå hermetisk boks? Den er den einaste som duger i mi bok, av den enkle grunn at den himmelske laken nett den kryddersilda ligg i, blir den viktigaste smakssetjaren.
Karrisild utan den laken gjer rett og slett ikkje jobben, sjølv om ho blir god, blir ho ikkje fantastisk – og i jula må det beste på bordet.
Framgangsmåten er enkel og likefram: Til fire store kryddersild blandar du eit glas Hellmanns majones med like delar seterrømme. Bland så to skeier madrascurry saman med rømmen og majonesen. Del silda i gaffelbitar – og hald deg no fast: Ha silda i rømmeblandinga, pluss ein halv boks skiva hermetisk sjampinjong. Ikkje veit eg kvifor, slik er oppskrifta, men det kan droppast.
Så til det vesentlege: Tilset lake frå den blå boksen. Eit par desiliter, minst. Ikkje ver redd for at det vert for tynt. Når du har blanda alt saman, set du det heile i ein plastboks med lok i kjøleskapet. Dagen etter har karrien svolle ut og godgjort seg saman med dei andre smaksnyansane, og blandinga er no kanskje framleis litt tjukk. Då har du berre oppi litt meir av laken. Silda må få stå minst eit par–tre dagar på kjøl, så alle krydder og smakane får setje seg.
Det aller, aller herlegaste brødet til sild har eg fortalt om i spalta før, så det er berre å søkje på verdsveven: spiselandslaget.com + islandsk rugbrød. Gode, hardkokte gardsegg er òg naudsynt her. Gjer gjerne som danskane: Ha litt godt smør eller andefeitt på skiva. Slanke deg får du gjere ein annan gong.
Vil du ha ei klar sild å variere med, vil eg på det sterkaste tilrå akevittsild: Kok opp 1 dl 7 prosent eddik, 2 dl vatn, 2–3 dl sukker og ei teskei flytande honning. Avkjøl. Ha oppi ein god klunk akevitt og legg dei skylde sildebitane lagvis med ei teskei fennikelfrø og mandolintynne skiver av fersk fennikel. Pynt med fennikelgraset øvst, hell over laken så det dekkjer, og la glaset stå i tre–fire dagar før du serverer.
Med desse gledene ynskjer eg dykk alle ei fortreffeleg jul!
Dagfinn Nordbø
Dagfinn Nordbø er satirikar og tekstforfattar.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Huset proppar eg til vanleg fullt av naboar, vener og familie alle juledagane, men ikkje lenger på sjølve julekvelden.
Gudlaus som eg er, heidrar eg likevel Jesusbarnet så pass at eg ikkje vil stå sveitt med bustete sveis og tilsmussa kjøkenforkle og glane på ribbesteika eller skrubbe gryter på den store dagen. Nei, far. Julefred skal det vere.
Klokka 15.03 må alt vere klart: Huset må vere rydda, den edlaste armagnacen skal vere i glaset og sigaren, helst ein Romeo y Julieta, årets einaste, skal tennast. Så tar det mest sentrale i min eigen julekveld til – nemleg Kalle Ankas julafton på svensk TV 1.
Som ein mann som driv sitt eige poesiorkester, men ikkje kan memorere meir enn maksimum eit par linjer av eigne tekstar, kan eg likevel skryte av å kunne absolutt heile Kalle Ankas jul på rams:
– Hör du, Ferdinand... ska inte du ut och stångas med dom andre tjurarna, du med?
– Nej, jag vill bara sitta här, i lugn og ro, och lukta på blommorna...
Frå klokka 16.00 må juleingrediensane mine vere på plass: Eg må høyre heile Sondre Bratlands eventyrleg velsigna juleplate og sjølvsagt «O, Helga Natt» med Jussi Björling, og gjerne ha volumet til Jussi så høgt at bileta ristar på veggkrokane og alle buddhaene ramlar ned frå peishylla. Nærmare min gud kjem eg ikkje, men det er nær nok.
Skal eg ete noko på julekvelden, blir det enkelt. Den beste indrefileten av Rudolf har eg kanskje gøymt unna, servert med stappe av mandelpotet, tyting og til dette eit godt glas Crozes Hermitages raudvin, som er det beste valet til tradisjonelt tillaga hjort, elg og rein.
Eller eg kan gå for noko heilt anna: Beint fram eit kaldtbord med sild. For mange år sidan lærte eg av mor til ei venninne å lage dansk karrisild, og den oppskrifta er like enkel som ho er skremmande god.
Juleførebuingane mine handlar jo hovudsakeleg om dette: Blir det også i år mogleg å få i hus råvara kryddersild i blå hermetisk boks? Den er den einaste som duger i mi bok, av den enkle grunn at den himmelske laken nett den kryddersilda ligg i, blir den viktigaste smakssetjaren.
Karrisild utan den laken gjer rett og slett ikkje jobben, sjølv om ho blir god, blir ho ikkje fantastisk – og i jula må det beste på bordet.
Framgangsmåten er enkel og likefram: Til fire store kryddersild blandar du eit glas Hellmanns majones med like delar seterrømme. Bland så to skeier madrascurry saman med rømmen og majonesen. Del silda i gaffelbitar – og hald deg no fast: Ha silda i rømmeblandinga, pluss ein halv boks skiva hermetisk sjampinjong. Ikkje veit eg kvifor, slik er oppskrifta, men det kan droppast.
Så til det vesentlege: Tilset lake frå den blå boksen. Eit par desiliter, minst. Ikkje ver redd for at det vert for tynt. Når du har blanda alt saman, set du det heile i ein plastboks med lok i kjøleskapet. Dagen etter har karrien svolle ut og godgjort seg saman med dei andre smaksnyansane, og blandinga er no kanskje framleis litt tjukk. Då har du berre oppi litt meir av laken. Silda må få stå minst eit par–tre dagar på kjøl, så alle krydder og smakane får setje seg.
Det aller, aller herlegaste brødet til sild har eg fortalt om i spalta før, så det er berre å søkje på verdsveven: spiselandslaget.com + islandsk rugbrød. Gode, hardkokte gardsegg er òg naudsynt her. Gjer gjerne som danskane: Ha litt godt smør eller andefeitt på skiva. Slanke deg får du gjere ein annan gong.
Vil du ha ei klar sild å variere med, vil eg på det sterkaste tilrå akevittsild: Kok opp 1 dl 7 prosent eddik, 2 dl vatn, 2–3 dl sukker og ei teskei flytande honning. Avkjøl. Ha oppi ein god klunk akevitt og legg dei skylde sildebitane lagvis med ei teskei fennikelfrø og mandolintynne skiver av fersk fennikel. Pynt med fennikelgraset øvst, hell over laken så det dekkjer, og la glaset stå i tre–fire dagar før du serverer.
Med desse gledene ynskjer eg dykk alle ei fortreffeleg jul!
Dagfinn Nordbø
Dagfinn Nordbø er satirikar og tekstforfattar.
Fleire artiklar
Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.
Alle foto: Håvard Rem
Det blonde reservatet
PALM BEACH: Krig og folkevandring verkar inn på alle vestlege val. Eit amerikansk presidentval kan verka andre vegen òg.
Lewis Lapham på Lapham’s Quarterly-kontoret ved Union Square på Manhattan.
Ein lang marsj mot idiotveldet
NEW YORK: Sett frå minnestunda for Lewis Lapham ser den politiske dagsordenen i USA mindre ny ut.
VINNAREN: På søndag vart Herbert Kickls Fridomsparti (FPÖ) for første gongen største parti i det austerrikske parlamentsvalet. Får partiet makt, vil dei jobbe for å oppheve sanksjonar mot Russland.
Foto: Lisa Leutner / Reuters/ NTB
Politikk i grenseland
Austerrikarane ser på seg sjølv som ein fredsnasjon. Likevel røystar ein tredel på prorussiske høgrepopulistar.
Eldspåsetting og steinkasting i Ramels veg i Rosengård i Malmö. Ivar Hippe har intervjua innbyggarar i utsette bydelar i Vest-Sverige.
Foto: Johan Nilsson / TT / AP / NTB
– Det kjem til å bli stygt
Ivar Hippe fekk lyst til å sjå nærmare på dei svenske tilstandane. Etter tre års arbeid er Sverige 2024: Beretninger om et land i krise her. Staten må ta styring, seier han.
Yrka med det høgste sjukefråværet er kvinnedominerte med relasjonelt arbeid og høge emosjonelle krav, skriv Lill Sverresdatter Larsen.
Foto: Gorm Kallestad / NTB
Langvarig overbelastning gir rekordhøyt sykefravær
«Vi har lenge drevet en dugnad for å holde skuta flytende.»