Store bilar på smale vegar
Liv kan bergast ved å få sjømateksporten vekk frå vegane. Men næringa meiner skipsfrakt går for seint og kostar for mykje.
Laksetrailerar på «laksevegen» frå Orkanger til Hitra og Frøya. Frakta av sjømat fører til stor trafikk på mange vegar i distrikta i Noreg.
Foto: Gorm Kallestad / NTB scanpix
Denne vinteren har media fortalt mange soger om trafikkaos og ulukker med vogntog på norske vegar, særleg i Nord-Noreg. Når ein trailer får sleng på glatta og hengaren dundrar inn i ein møtande personbil, kan ein sjå det som eit hendeleg uhell. Eller ein kan klandre transportselskapet eller trailersjåføren for manglande opplæring eller dårlege dekk. Men desse ulukkene kan ein òg sjå på som eit resultat av politiske og bedriftsøkonomiske avgjerder. Organiseringa av godstransporten i Noreg inneber ein aksept av at liv går tapt på vegane kvart år. Men det treng faktisk ikkje vere slik. Ved å få meir gods over på kjøl kan ein berge liv i Noreg kvart år.
Dette blir tydelegare når ein ser nærare på ulukkesstatistikken. Noreg er generelt i verdstoppen når det gjeld trafikktryggleik, med eitt unnatak: I Noreg er det 35 prosent fleire drepne i ulukker med tunge køyretøy enn gjennomsnittet i Europa, sett opp mot folketalet. Det syner ein studie Transportøkonomisk institutt (TØI) gjorde av trafikkulukker frå 2004 til 2014. Tunge køyretøy er involverte i heile 60 prosent av dødsfalla i møteulukker på norske vegar. Frå 2013 til 2017 døydde 87 menneske i Noreg i ulukker der vogntog var involverte, og 110 vart hardt skadde, syner tal frå Vegvesenet.
Farlege svingar
Dette inneber ikkje at trailersjåførane har skulda for dei fleste av desse ulukkene. Feilen ligg oftare hos førarane av personbilane, ifølgje tala frå TØI. Nokre av dødsulukkene på rettstrekningane der trailer er involvert, er truleg sjølvmord av personbilføraren. Men dei fleste ulukkene som er utløyste av vogntoga, skjer ute på dei smale og svingete fylkesvegane. Og mange av desse ulukkene skjer ved at hengaren får sleng på glatt vinterføre.
I ein TØI-rapport om tunge køyretøy og trafikkulukker i 2016 heiter det: «Spredt lokalisering av virksomheter og gode økonomiske tider har gitt mye tung godstrafikk på et veinett preget av mye svinger og lite atskilte kjøreretninger. Dette er den viktigste forklaringen til det relativt høye nivået av drepte i tungbilulykker i Norge.» Tala frå instituttet syner òg at tunge køyretøy utløyser kvar femte dødelege møteulykke på svingete vegar, mot berre kvar 20. på rette strekningar.
Laksevegen
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
