Høgt spel i Sverige
– Seier Centerpartiet ja til oss, kan Löfven kome tilbake, seier Ida Gabrielsson i Vänsterpartiet, som nyleg var med på å felle den svenske regjeringa.
Måndag erklærte fleirtalet i Riksdagen, Vänsterpartiet, Sverigedemokraterna, Kristdemokraterna og Moderaterna, mistillit mot regjeringa til sosialdemokraten Stefan Löfven.
Foto: Nils Petter Nilsson / TT / NTB
Samtalen
Ida Gabrielsson
Nestleiar i Vänsterpartiet
Aktuell
Regjeringskrisa i Sverige
Samtalen
Ida Gabrielsson
Nestleiar i Vänsterpartiet
Aktuell
Regjeringskrisa i Sverige
eva@dagogtid.no
Sverige er eit anna land, og når det gjeld bustadpolitikk, er det svært annleis. Når fleirtalet i Riksdagen for fyrste gong i historia erklærte mistillit mot ei regjering, skjedde det fordi koalisjonsregjeringa av Socialdemokraterna og Miljöpartiet la fram ei utgreiing som opna for marknadsliberalisering av leigeprisane på nye bustader.
Vänsterpartiet, som har støtta den såkalla januaravtalen som gjorde det mogleg for Stefan Löfven å verte statsminister i 2018, røysta for mistillitsforslaget frå Sverigedemokraterna, saman med borgarlege Moderaterna og Kristdemokraterna. Dag og Tid har snakka med Ida Gabrielsson, nestleiar i Vänsterpartiet.
– Kvifor er de så imot marknadspris på utleigebustader?
– Sverige har historisk hatt ein sterk bustadpolitikk og bygd mange utleigebustader med høg standard, som det òg har vore rimeleg å leige. Det regjeringa ville no, var å avskaffe den kollektive forhandlingsretten om utleigepris for nybygg. Det ville ført til mykje høgare leigeprisar. Det vi har sett frå Finland, som har innført marknadspris, er at det også har ført til ein stor auke i bustadbidraga frå staten for å dekkje opp for alle dei som ikkje har råd til å betale husleiga sjølv.
– Forslaget gjaldt berre nybygg skal visstnok vere viktig for at det skal byggjast meir?
– I andre land som har opna for marknadspris, har det raskt spreidd seg til resten av utleigefeltet. I Finland tok det berre fire år. I ein slik situasjonen ville til dømes kvar femte innbyggjar i Stockholm vore omfatta av forslaget.
– Kva var gale med kompromissforslaget Centerpartiet og regjeringa la fram førre helg?
– Dei sa at partane i bustadmarknaden skulle få forhandle, og at resultatet av forhandlingane skulle gjennomførast dersom dei vart samde. Vart dei ikkje samde, skulle regjeringa innføre marknadspris likevel. Forslaget var eit spel for galleriet og ikkje noko som ville føre fram interessene til dei tre millionar leigetakarane i Sverige.
– De har støtta dykk på høgresida, inkludert på Moderaterna og Kristdemokraterna, som ikkje eingong var imot forslaget om marknadspris på utleigebustader, men ville felle Löfven. Risikerer de ikkje no at liberaliseringa vert gjennomført uansett, men av ei regjering som står lenger frå dykk?
– Utgangspunktet her er at regjeringa, Centerpartiet og Liberalerna laga ein avtale (januaravtalen, journ. merk.) som vi ikkje var med på å forhandle om, men som dei bad om vår støtte til for å sleppe fram Löfven. Vi sette to vilkår for den støtta. Det eine handla om arbeidsretten og det andre om marknadspris for nybygde leilegheiter. Den lovnaden vil vi halde, for dette er spørsmål vi oppfattar som viktige for tre millionar leigetakarar og for arbeidsmarknaden. Så ønskjer vi sjølvsagt ikkje at høgresida skal vinne fram, men set vi oss ned og kompromissar, vi fire andre partia – Liberalerna har jo no gått over til borgarleg side – så vert det ikkje ekstraval.
– Så de vil forhandle med Socialdemokraterna, Miljöpartiet og Centerpartiet?
– Ja, vi er klare til å snakke med dei. Så no er det opp til Centerpartiet å bestemme seg. Anten må dei velje Sverigedemokraterna, eller så må dei kompromisse med oss. Seier dei ja til oss, kan Löfven kome tilbake men utan å innføre marknadspris. Seier dei nei til begge, vert det ikkje mogleg å få i hamn noko statsbudsjett på nokon kant.
– Dagens Nyheter melder at høgresida har eit forsprang på målingane no. Kva synest du om det?
– Miljöpartiet ligg rett under sperregrensa, men eg er ganske viss på at dei kjem til å kome over. Og Liberalerna kan hamne under, så eg trur ikkje vi skal leggje for mykje i den målinga.
– Men om det vert nyval og borgarleg fleirtal, har mistillitserklæringa vore verdt det?
– Eit nytt val skal vi ha uansett om eit år, så om det vert borgarleg fleirtal med Sverigedemokraterna, hadde det kunna skjedd om eit år òg. Men vi skal gjere alt vi kan for at det ikkje vert slik.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
eva@dagogtid.no
Sverige er eit anna land, og når det gjeld bustadpolitikk, er det svært annleis. Når fleirtalet i Riksdagen for fyrste gong i historia erklærte mistillit mot ei regjering, skjedde det fordi koalisjonsregjeringa av Socialdemokraterna og Miljöpartiet la fram ei utgreiing som opna for marknadsliberalisering av leigeprisane på nye bustader.
Vänsterpartiet, som har støtta den såkalla januaravtalen som gjorde det mogleg for Stefan Löfven å verte statsminister i 2018, røysta for mistillitsforslaget frå Sverigedemokraterna, saman med borgarlege Moderaterna og Kristdemokraterna. Dag og Tid har snakka med Ida Gabrielsson, nestleiar i Vänsterpartiet.
– Kvifor er de så imot marknadspris på utleigebustader?
– Sverige har historisk hatt ein sterk bustadpolitikk og bygd mange utleigebustader med høg standard, som det òg har vore rimeleg å leige. Det regjeringa ville no, var å avskaffe den kollektive forhandlingsretten om utleigepris for nybygg. Det ville ført til mykje høgare leigeprisar. Det vi har sett frå Finland, som har innført marknadspris, er at det også har ført til ein stor auke i bustadbidraga frå staten for å dekkje opp for alle dei som ikkje har råd til å betale husleiga sjølv.
– Forslaget gjaldt berre nybygg skal visstnok vere viktig for at det skal byggjast meir?
– I andre land som har opna for marknadspris, har det raskt spreidd seg til resten av utleigefeltet. I Finland tok det berre fire år. I ein slik situasjonen ville til dømes kvar femte innbyggjar i Stockholm vore omfatta av forslaget.
– Kva var gale med kompromissforslaget Centerpartiet og regjeringa la fram førre helg?
– Dei sa at partane i bustadmarknaden skulle få forhandle, og at resultatet av forhandlingane skulle gjennomførast dersom dei vart samde. Vart dei ikkje samde, skulle regjeringa innføre marknadspris likevel. Forslaget var eit spel for galleriet og ikkje noko som ville føre fram interessene til dei tre millionar leigetakarane i Sverige.
– De har støtta dykk på høgresida, inkludert på Moderaterna og Kristdemokraterna, som ikkje eingong var imot forslaget om marknadspris på utleigebustader, men ville felle Löfven. Risikerer de ikkje no at liberaliseringa vert gjennomført uansett, men av ei regjering som står lenger frå dykk?
– Utgangspunktet her er at regjeringa, Centerpartiet og Liberalerna laga ein avtale (januaravtalen, journ. merk.) som vi ikkje var med på å forhandle om, men som dei bad om vår støtte til for å sleppe fram Löfven. Vi sette to vilkår for den støtta. Det eine handla om arbeidsretten og det andre om marknadspris for nybygde leilegheiter. Den lovnaden vil vi halde, for dette er spørsmål vi oppfattar som viktige for tre millionar leigetakarar og for arbeidsmarknaden. Så ønskjer vi sjølvsagt ikkje at høgresida skal vinne fram, men set vi oss ned og kompromissar, vi fire andre partia – Liberalerna har jo no gått over til borgarleg side – så vert det ikkje ekstraval.
– Så de vil forhandle med Socialdemokraterna, Miljöpartiet og Centerpartiet?
– Ja, vi er klare til å snakke med dei. Så no er det opp til Centerpartiet å bestemme seg. Anten må dei velje Sverigedemokraterna, eller så må dei kompromisse med oss. Seier dei ja til oss, kan Löfven kome tilbake men utan å innføre marknadspris. Seier dei nei til begge, vert det ikkje mogleg å få i hamn noko statsbudsjett på nokon kant.
– Dagens Nyheter melder at høgresida har eit forsprang på målingane no. Kva synest du om det?
– Miljöpartiet ligg rett under sperregrensa, men eg er ganske viss på at dei kjem til å kome over. Og Liberalerna kan hamne under, så eg trur ikkje vi skal leggje for mykje i den målinga.
– Men om det vert nyval og borgarleg fleirtal, har mistillitserklæringa vore verdt det?
– Eit nytt val skal vi ha uansett om eit år, så om det vert borgarleg fleirtal med Sverigedemokraterna, hadde det kunna skjedd om eit år òg. Men vi skal gjere alt vi kan for at det ikkje vert slik.
– Forslaget var eit spel for galleriet.
Fleire artiklar
Cecilie Grundt med Vigleik Storaas, David Andersson og Fredrik Villmow.
Foto: Sigbjørn Berven
Solide røter
Cecilie Grundt har sett saman eit lojalt lyttande band.
Eivind Trædal har sete i Oslo bystyre for MDG sidan 2015. I vår kom det fram at han stiller seg til disposisjon for stortingslista til MDG.
Foto: Cappelen Damm
Den tunge kampen mot bileufori
Eivind Trædal viser fram politikkens fallitt på transportfeltet i boka På ville veier.
Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.
Foto: Jim Watson / AFP / NTB
Trump ord for ord
Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.
Una og Diddi er to storforelska studentar som må halde forholdet skjult, fordi Diddi alt har ein kjærast.
Foto: Arthaus
Gjennombrotet
Elín Hall herjar i dette vakre, velskrivne dramaet av Rúnar Rúnarsson.
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.