Nyss fekk eg oppleva urfolk i sitt naturlege habitat på vidda nord for Guovdageainnu i Sápmi. Med stoisk ro, heiter det vel, såg dei søringar blokkera den smale løypa. Dei tunge skuterane me hadde leigd, stod på tvers, med digre sledar, medan me sleit bak neddogga visir og i altfor varme køyredressar med å snu dei.

Den største firtakta Yamaha-en åleine veg snautt 400 kilo med hovud og innmat. Difor hadde me kopla sledane av og snudd dei med handemakt. Betre føre var enn etter snar. Og no?

– Kan dokker ikke bare snu skuteran utenfor sporet?

– Nei, det har me prøvd. Dei grev seg berre ned. Puddersnø og ingen skare, det går ikkje, forklarte eg.

– Å, sa urmannen tenksamt, før han sette seg på skuteren vår, gav høveleg med gass og snudde i ein elegant sirkel. Så tok han sin eigen maskin, akselererte og passerte oss på høgkant i puddersnøen, steglande med styreskia vinkande i vêret. Som eit stoisk alternativ til å le høgt, reknar eg med.

Ein annan kar sat dagen før og røykte i salen medan han granska oss og i det lengste prøvde å gje strevet vårt meining – me stod då fast med ekvipasjen mellom brøytekantar på flate vegen. Då han hadde sett nok, sette han òg seg utan vidare på skuteren vår, gassa, klatra kontrollert over kanten og vende som han ville med den tunge sleden på.

Skuterkøyring er som livet sjølv. Det gjeld å ha trua. Problemet er at den trua helst bør byggja på røynsle. På skuter er det krafta og farten som bergar og ber deg, til og med over ope vatn, nett som Jesus. Om du veit kva du gjer.

Nøling og varsemd, derimot, kan leggja skam til velt og skade. Av skade blir ein klok. På skutersalen, og berre der, lærer du at kroppsvekt er ein kapital til bruk i sving mot sentrifugalkraft (eller var det mot sentripetalkraft?).

På skråplanet med skuter kan ein òg pussa naturkreftene på kvarandre, sentrifugalkraft mot gravitasjon med det som – for lekfolk og søringar – ser ut som den reinaste tullkøyring. Dei gjer seg sine tankar, slike òg.

Jox