CD

Wolfgang Amadeus Mozart:

Freund­stücke

Ann-Helen Moen, sopran; Liv Glaser, hammarklaver. Simax 2020

I teksten i omslagsheftet minnest Liv Glaser songtimane på folkeskulen då vinteren byrja å sleppa taket og dei song den lyse og vonfulle «Kom, mai, du skjønne, milde». Ikkje før ho høyrde sistesatsen frå Wolfgang Amadeus Mozarts siste klaverkonsert (nr. 27 i B-dur), som nyttar det same tematiske materialet, gjekk det opp for henne at dette ikkje var ein norsk folkesong.

Misforståinga skjønar eg godt. Ein norsk folkesong høyrest det vel ikkje ut som, men ein tysk eller austerriksk? Så absolutt, og tyske oppslagsverk listar han då òg som ein av dei få klassiske verka som «gjennom populariteten har oppnådd folkemusikkstatus».

22 lieder

Mozarts evne til å komponera iøyrefallande og (i alle høve tilsynelatande) enkle melodiar som er perfekt tilpassa versefoten i poesien, vitnar om det musikalske instinktet hans. På albumet Freundstücke akkompagnerer Glaser sopranen Ann-Helen Moen i 22 slike korte kunstsongar, som tyskarane kallar Lieder.

Sjangeren er noko me vanlegvis assosierer med romantikken, men også wienerklassisismen avla fine verk. Desse songane er gjerne enklare i forma enn dei romantiske, med eit akkompagnement som «involverer» seg mindre i songmelodien og lyrikken.

Men det enkle treng òg sin meister. Og Glaser spelar meisterleg, på eit hammarklaver som er ein kopi av Anton Walter-flygelet Mozart kjøpte i 1782. På slike historiske instrument kan ein ikkje spela like sterkt som på moderne konsertflygel. Men dei mogleggjer heilt andre klanglege og artikulatoriske finessar.

Fiolen

Lat oss ta det fyrste stykket på plata som døme: «Das Veilchen», som er eit av dei oftast tonesette dikta til Goethe, publisert i 1775 i det tyske bladet med det kostelege namnet Iris. Kvartalsskrift for fruentimmer. Det handlar om ein liten fiol som står einsam på marka. Han drøymer om å bli plukka av ei gjetarjente og at ho skal trykkja han til brystet. Men den glade jenta ensar ikkje fiolen og trakkar han ned. Likevel frydar han seg over at det var nett ho som øydela han.

Glaser utfører akkompagnementet skifterikt og klårt. Med hammarklaveret får ho til sprø stakkato-ansatsar den eine augneblinken og herlege, dynamisk differensierte legato-liner den neste. Måten ho skaper klangleg avveksling på, minner om at ein på slike 1700-talsklaver får fram den same typen røffe, eksplosive ansatsar som strykarar oppnår gjennom å variera bogebruken.

Moen er, til liks med Glaser, ein røynd Mozart-tolkar, særleg på operascena. Når det gjeld det dramatiske, altså uttrykket, gjer ho det godt. Men tekstuttalen er stundom så diffus at det er uråd å skjøna teksten – det blir for mykje klang og for lite ord. Når plateselskapet heller ikkje har prioritert å trykkja lyrikken i omslagsheftet, blir det vanskeleg å fylgja med.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.