Festspelkonsert

Adams, R. Schumann, Debussy, Stravinskij:

Andsnes & Hamelin

Leif Ove Andsnes og
Marc-André Hamelin, klaver.
Grieghallen, fredag 3. juni

Konstellasjonen er ikkje vanleg: to pianistar bak kvart sitt konsertflygel i ein stor konsertsal, heilt utan noko orkester å gøyma seg bak. Då Leif Ove Andsnes byrja samarbeidet med den kanadiske kollegaen Marc-André Hamelin i 2017, var han open om at slikt kunne koma i konflikt med den kunstnarlege og tekniske intimsona til ein profesjonell pianist: «De fleste pianister er litt redde for dette, fordi det føles sårbart når to pianister har forskjellige anslag, på grunn av instrumentets natur og følsomhet i strengene. Bare det å føle timingen og rytmen sammen kan være veldig utfordrende.»

Eg veit ikkje korleis dei fyrste øvingane deira høyrdest ut, men under konserten i Grieghallen lét det for det meste dønn presist og samstemt. Dei beste partia var likevel der dei våga å dyrka ulikskapen – med kvar sin anslagstype og timing.

Mødesamt

Alle verka på programmet var for to klaver. Det opna med ei kraftoppvisning i samspel: amerikanske John Adams’ (fødd 1947) Hallelujah Junction frå 1996, som er bygd opp av små motiv utvikla gjennom stadige repetisjonar. Eit kvarter varte det, og det var mødesamt å lytta til.

Overgangen kunne ikkje vore større til den tyske romantikaren Robert Schumanns (1810–1856) Seks studiar i kanonisk form, op. 56 (1845). Desse studiane er eigentleg komponerte for «pedalflygel», ein spesiell type klaver med pedal som organistar kunne øva åleine på. (Før ein utvikla orgel med elektrisk driven belg, måtte organisten alltid ha med seg nokon til å driva belgen.) Fleire av kanonane (stykke der to eller fleire stemmer etter kvarandre spelar den same melodien) er yndige atterklangar av barokken. Men dei har òg ein eigen svip av songleg romantikk.

Nytt nivå

Transkripsjonen av Schumann-kanonane blei gjord av Claude Debussy (1862–1918). Av denne franske impresjonisten spelte dei I kvitt og svart, ein suite i tre satsar komponert krigssommaren 1915. Som Andsnes påpeikte – han greip til mikrofonen fleire gonger – er verket fullt av personlege og musikalske referansar. Mellom anna førekjem Luther-salmen «Vår Gud han er så fast ei borg» i andresatsen, som symbol på det militaristiske Tyskland. I dette verket lyfte samspelet deira seg til eit nytt musikalsk nivå.

Debussy dediserte sistesatsen i suiten sin til den russiske komponisten Igor Stravinskij (1882–1971). Den barbariske Stravinskij-balletten Vårofferet (1913) avslutta konsertprogrammet. Alle som har høyrt originalversjonen for orkester, veit at denne struttar av rå rytmikk og beisk harmonikk. Andsnes og Hamelin synte oss at klaverversjonen kling endå beiskare og krassare.

Sjur Haga Bringeland