Filmfestival

Festival Internacional del Nuevo Cine Latinoamericano

Havanna, 8.–17. desember 2023

Kinokøane er kortare enn i fjor, og praten går mest om den infernalske inflasjonen. Når programmet kjem, er første spørsmål alltid kva cubanske filmar som ikkje er med. I år snakkar kritikarar om to sensurerte filmar. I dokumentaren La Habana de Fito (Fitos Habana) av Juan Vilar fortel den argentinske artisten Fito Páez om sitt forhold til Cuba, publikummet og politikken. For partipampar er han nok for ærleg om spelerommet på øya.

Llamadas de Moscú (Telefonsamtalar frå Moskva) av Luis Alejandro Yero er ein dokumentar om cubanarar som har migrert til Moskva og ringjer heim frå snøføyka. Dei ser likskapar mellom dei autoritære regima.

Cuba i klem

Nokre cubanske filmar er heldigvis på programmet. La mujer salvaje (Den ville kvinna) av Alán González er den beste cubanske debuten på lenge med ei gneistrande Lola Amores i hovudrolla som ei kvinne i knipe med få hemningar. Amores har òg hovudrolla i Una noche con los Rolling Stones (Ein kveld med Rolling Stones) av Patricia Ramos, ein stundom morosam film som glir over i melodrama om evige tema i cubansk film: kjærleik og emigrasjon.

Blanding av humor og poesi pregar Los océanos son los verdaderos contintentes (Hava er dei ekte kontinenta) av italienske Tommasso Santambrogio, som har laga ein elegant film i San Antonio de los Baños, der filmskulen på Cuba ligg og protestane 11. juli i 2021 byrja. Malecón av Carlos Larrazábal er diverre ein overspelt samproduksjon mellom USA og Cuba som gneg på gamle stereotypar.

Nord-Amerika

Meksikanske Michel Franco har laga sin Memory i USA med Jessica Chastain i hovudrolla. Franco er ein stor filmskapar og har smidd ei historie som forbløffande fint kombinerer temaa demens og traume. Heldigvis held dei beste dokumentaristane seg heime i Mexico.

Everardo González med brutale Una jauría llamada Ernesto (Ein ulveflokk med namn Ernesto) og Tatiana Huezo med varme El eco (Ekkoet) viser at dei er stilistar av rang som har teft for tunge tema. Stilen er alltid strålande hjå Lila Avilés, som har laga ein spelefilm om ein familiefest med Tótem. Ungane spelar utruleg bra. Heróico (Heroisk) av David Zonana er slåande estetisk og emosjonelt utmattande. Mexico har kanskje dei beste regissørane i Nord-Amerika.

Sør-Amerika

I sør har chilenske Felipe Gálvez laga Los colonos (Busetjarane), ein framifrå formsterk, men grufullt vond film om folkemord. Filmen fekk pris i Cannes og er Oscar-kandidat for Chile. Landet fekk sist nominasjon med El agente topo (Moldvarpagenten) av Maite Alberdi, som i år stiller med den rørande dokumentarfilmen La memoria infinita (Det evige minnet) om Alzheimers.

Brasilianske Carolina Markowicz er òg produktiv og har film her for andre år på rad med Pedágio (Toll), ei nyansert skildring av mor og son som strir med pengar og moralisme.

Mangfaldige Latin-Amerika er ulikskapens region. Cuba liknar stadig meir på dei andre landa på det feltet. Vonløysa gjer at rekordmange forlèt øya. Festivalen held stand trass alt.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.