JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

TeknologiFeature

3D-prenting

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Omvend undervisning. No er studenten Per Braastad lærar og eg student i 3D-prenting.

Omvend undervisning. No er studenten Per Braastad lærar og eg student i 3D-prenting.

Alle foto: Per Thorvaldsen

Omvend undervisning. No er studenten Per Braastad lærar og eg student i 3D-prenting.

Omvend undervisning. No er studenten Per Braastad lærar og eg student i 3D-prenting.

Alle foto: Per Thorvaldsen

3465
20230929
3465
20230929

Det er alltid den siste biten som vantar i puslespelet. Eg manglar ei radiatormuffe for å verta ferdig med oppussinga av hytta mi i Oslo. Ho er umogleg å kjøpa, sidan røyra har ein diameter på 35 millimeter. Kva skal eg gjera? Laga ei sjølv, sjølvsagt.

Eg går inn i læringslaben til Høgskulen på Vestlandet, klar til innsats. Dei har det eg treng. 3D-prentarar med tilhøyrande programvare. Til mi glede ser eg at studentane eg hadde i førre semester, kosar seg med å laga delar til ein flott robotarm. Kanskje Per Braastad som krasja inn i undervisninga mi i fjor, kan få betala tilbake?

Ingen ting er betre enn å snu ting på hovudet. No er det studenten som skal læra læraren. Per smiler frå øyra til øyra, og han går pedagogisk fram når eg seier som sant er, at dette er heilt nytt for meg.

Eg tek papirteikninga mi ut av lomma. Eg hadde jo teknisk teikning på gymnaset, så blyantskissa mi er det ingen ting å seia på. Per startar eit program i nettlesaren som heiter Tinkercad. Der lagar han fort grunnforma til muffa, som er eit rektangel etter mine mål. Deretter lagar han ein sylinder som vert kopiert slik at han får to. Desse vert «pressa» gjennom grunnforma, slik at me får dei to hòla me treng til radiatorrøyra. 

Me lagrar den digitale utgåva av teikninga mi og startar eit anna program med det talande namnet FlashPrint. Det første me gjer, er å dela grunnforma i to, slik at det me skal 3D-prenta, kan omslutta radiatorrøyra.

Så tek me til å byggja opp dei to formene. I botnen vert det lagt ein sole som skal planera forma me skal laga. Så vert forma lagdelt og bygd opp med innvendig bikubestruktur. Bikubestrukturen er sterk og gjer at ein sparar materiale.

Sidan det finst mange ulike 3D-prentarar i verda, må me fortelja FlashPrint kva prentar me har. Me har ein Flashforge-prentar som ein kan kjøpa på Clas Ohlson til om lag 4000 kroner. Det er berre å setja i gang, for dette er moro.

Flashprint lagar så ei fil med metadata tilpassa Flashforge og ei røys med koordinatar i tre dimensjonar som skal styra plastens ferd og dimed oppbygginga av vår radiatormuffe inni Flashforge. Me sender data til Flashforge ved å gå over golvet med ein minnepinne, og så set me på ei snelle med plasttråd med ynskt farge. Eg vel gul på den eine forma og blå på den andre i solidaritet med Ukraina.

Plasten vert dregen inn i maskinen til eit hovud som smeltar han ved om lag 200 celsiusgradar. Hovudet kan røra seg opp og ned og fram og tilbake i éi retning. Den andre retninga tek plata i botnen seg av. Det fine med 3D-prenting er at ein kan laga ting som det er umogleg å laga med vanlege utfresingsmetodar.

Sidan me har to ulike former, er det berre å finna seg to 3D-prentarar. Det tek ein liten time å byggja desse formene, men den tida kan me nytta til noko anna nyttig. Eg fekk med meg eit strålande foredrag av retorikaren Anders Johansen.

Vel tilbake er det berre å bøya botnplata på prentaren litt opp og ned, slik at radiatormuffa losnar. Deretter knekkjer eg av solen og har fått ei eigenprodusert radiatormuffe til hytta. Det er godt eg jobbar på ein arbeidsplass der me kan få lærdom som frynsegode.

Eg takker studentane og dei tilsette ved læringslaben for all hjelpa eg har fått. No er det berre nokre dropar med Tec7-lim som skal til, så er hytta ferdig, og eg kan byrja med andre prosjekt.

Per Thorvaldsen

pth@hvl.no

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Det er alltid den siste biten som vantar i puslespelet. Eg manglar ei radiatormuffe for å verta ferdig med oppussinga av hytta mi i Oslo. Ho er umogleg å kjøpa, sidan røyra har ein diameter på 35 millimeter. Kva skal eg gjera? Laga ei sjølv, sjølvsagt.

Eg går inn i læringslaben til Høgskulen på Vestlandet, klar til innsats. Dei har det eg treng. 3D-prentarar med tilhøyrande programvare. Til mi glede ser eg at studentane eg hadde i førre semester, kosar seg med å laga delar til ein flott robotarm. Kanskje Per Braastad som krasja inn i undervisninga mi i fjor, kan få betala tilbake?

Ingen ting er betre enn å snu ting på hovudet. No er det studenten som skal læra læraren. Per smiler frå øyra til øyra, og han går pedagogisk fram når eg seier som sant er, at dette er heilt nytt for meg.

Eg tek papirteikninga mi ut av lomma. Eg hadde jo teknisk teikning på gymnaset, så blyantskissa mi er det ingen ting å seia på. Per startar eit program i nettlesaren som heiter Tinkercad. Der lagar han fort grunnforma til muffa, som er eit rektangel etter mine mål. Deretter lagar han ein sylinder som vert kopiert slik at han får to. Desse vert «pressa» gjennom grunnforma, slik at me får dei to hòla me treng til radiatorrøyra. 

Me lagrar den digitale utgåva av teikninga mi og startar eit anna program med det talande namnet FlashPrint. Det første me gjer, er å dela grunnforma i to, slik at det me skal 3D-prenta, kan omslutta radiatorrøyra.

Så tek me til å byggja opp dei to formene. I botnen vert det lagt ein sole som skal planera forma me skal laga. Så vert forma lagdelt og bygd opp med innvendig bikubestruktur. Bikubestrukturen er sterk og gjer at ein sparar materiale.

Sidan det finst mange ulike 3D-prentarar i verda, må me fortelja FlashPrint kva prentar me har. Me har ein Flashforge-prentar som ein kan kjøpa på Clas Ohlson til om lag 4000 kroner. Det er berre å setja i gang, for dette er moro.

Flashprint lagar så ei fil med metadata tilpassa Flashforge og ei røys med koordinatar i tre dimensjonar som skal styra plastens ferd og dimed oppbygginga av vår radiatormuffe inni Flashforge. Me sender data til Flashforge ved å gå over golvet med ein minnepinne, og så set me på ei snelle med plasttråd med ynskt farge. Eg vel gul på den eine forma og blå på den andre i solidaritet med Ukraina.

Plasten vert dregen inn i maskinen til eit hovud som smeltar han ved om lag 200 celsiusgradar. Hovudet kan røra seg opp og ned og fram og tilbake i éi retning. Den andre retninga tek plata i botnen seg av. Det fine med 3D-prenting er at ein kan laga ting som det er umogleg å laga med vanlege utfresingsmetodar.

Sidan me har to ulike former, er det berre å finna seg to 3D-prentarar. Det tek ein liten time å byggja desse formene, men den tida kan me nytta til noko anna nyttig. Eg fekk med meg eit strålande foredrag av retorikaren Anders Johansen.

Vel tilbake er det berre å bøya botnplata på prentaren litt opp og ned, slik at radiatormuffa losnar. Deretter knekkjer eg av solen og har fått ei eigenprodusert radiatormuffe til hytta. Det er godt eg jobbar på ein arbeidsplass der me kan få lærdom som frynsegode.

Eg takker studentane og dei tilsette ved læringslaben for all hjelpa eg har fått. No er det berre nokre dropar med Tec7-lim som skal til, så er hytta ferdig, og eg kan byrja med andre prosjekt.

Per Thorvaldsen

pth@hvl.no

Hovudet kan røra seg opp og ned og fram og tilbake i éi retning. Den andre retninga tek plata i botnen seg av.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Jim Watson / AFP / NTB

Samfunn

Trump ord for ord

Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Jim Watson / AFP / NTB

Samfunn

Trump ord for ord

Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.

Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.

Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.

Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss

BokMeldingar
Odd W. Surén

Orda mellom oss

Sunniva M. Roligheten, Daniel A. Wilondja og Google Translate har saman skrive ein fascinerande tekstkollasj.

Teikning: May LInn Clement

Ord om språkKunnskap
Kristin Fridtun

«Blokk har vore nytta om stabben folk vart halshogne på.»

Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Foto: Ole Berg-Rusten / NTB

Samfunn
Eva Aalberg Undheim

Eit spørsmål om kontroll

I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt
Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis