Arrangøren av London Chess Classic, Malcolm Pein, sette i gang spelet i runde fire med eit lite stikk til spelarane då han las eit par liner frå regelboka til verds-sjakkforbundet FIDE: «Målet med spelet er å truga kongen til motstandaren slik at han ikkje har noko lovleg felt å flytta til. Den spelaren som når dette målet, har sett kongen til motstandaren sjakk matt og har vunne partiet.»

Vel, Carlsen lo ikkje. Han sprudlar ikkje i London; kan henda har han lese Jane Austen: «Nobody is healthy in London, nobody can be.»

Men før vi ser på dei svarte og kvite realitetane på sjakkbretta, vil eg summera opp dei siste månadene til Carlsen: Alt har vore strålande. Han vann den store opne turneringa på Isle of Man, og han har knust all motstand i snøggsjakk og lynsjakk i maratonmatchar mot verdsstjernene Ding Liren (30,5–13,5 til Carlsen) og Wesley So (27,5–9,5 til Carlsen), og så bortetter. Så Carlsen er den dominerande spelaren i sjakkverda, men kan han overføra den gode forma til ei klassisk eliteturnering?

Den beste spelaren kan vinna ti lynsjakkparti på rad, men med lang tenkjetid er konkurrentane til Carlsen mykje betre til å forsvara seg. Det er det som no skjer i London, i parti etter parti, slik vi òg hugsar at dei sju fyrste partia i VM-kampen i 2016 mot Karjakin enda i remis.

Berre nesten

Eit par dagar før fyrste trekk vart London annonsert som arrangør av VM-kampen i november 2018. Det er store sjansar for at den neste VM-utfordraren er ein av motstandarane i årets turnering. Ein av favorittane mine er amerikansk-italienske Fabiano Caruana (25) som spela svart mot Carlsen i fyrste runde. Carlsen valde ei roleg opning og fekk ein mikroskopisk føremon. Nett slik han vil ha det. Han kunne pressa og pressa, i time etter time.

Slik heldt partiet fram i fem og ein halv time. Eg trudde Caruana skulle bryta saman, men han forsvara seg perfekt. Til slutt ofra Carlsen ein offiser som ein gest til publikum, men måtte seia seg nøgd med ei remisfestning.

Carlsen–Caruana, runde 1,
sluttstillinga.

Kvit har ei binding på den svarte hesten, men har ikkje fleire brikker som kan auka presset mot c6-feltet. Svart på si side må gå att og fram med lauparen i diagonalen d5–h1. Stillinga er død remis.

Opp til dans

Med svart i runde 2 mot russaren Sergej Karjakin (27) gjekk Carlsen offensivt ut i opninga då han valde ikkje å rokera, men gå på med bonden frå g7 til g5:

Karjakin–Carlsen, runde 2,
stillinga etter 9…g5.

Å spela slik kan berre ein nybyrjar eller ein meister gjera. Carlsen må ha kontroll på kvar einaste brikke og kvart einaste felt i hundretal av variantar før han tek ein slik kalkulert risiko. Diverre er motstandarane hans sjeldan med på dansen. Karjakin nytta føremonen som kvit til å finna ein smal sti mot eit sluttspel som enda i remis.

Nedtur

Det var lite Carlsen kunne gjera betre i dei to fyrste partia. Han var ikkje nøgd med resultata, men såg fram til eit langt parti med kvit i 3. runde mot den indiske veteranen Vishy Anand (47). Planen var å invitera Anand inn i det same torturkammeret som Caruana hadde vitja i runde 1. Frå VM-kampane i 2013 og 2014 hugsar ein at Anand gong på gong bryt saman under slikt press frå verdsmeisteren.

Carlsen ofra optimistisk ein bonde alt i opninga. Intuisjonen fortalde han at offeret ville gje kompensasjon med aktivt spel, men Anand fann fleire presise trekk og stod objektivt sett best. I staden for å pressa motstandaren i fem timar måtte ein ubarbert og vonbroten verdsmeister sjølv verja seg til remis. Carlsen såg ikkje god ut då han møtte pressa etter partiet.

Keisam perfeksjon

Å spela svart mot den aggressive franskmannen Maxime Vachier-Lagrave (27) er ein farleg akrobatisk kunst. Eg tykte Carlsen gjorde alt rett. Han ofra ein bonde i opninga og fekk to sterke lauparar mot to hestar. Lauparane kontrollerte alle diagonalane på brettet og berga remisen.

Vachier-Lagrave–Carlsen, runde 3.

Det svarte tårnet har æveleg sjakk på den kvite kongen opp og ned mellom b1 og b2, men lauparane på a5 og f5 er òg med i åtaket. Om kvit går imellom på e1 med hesten, fylgjer ein lauparsjakk på d3 og matt på e1 – eit perfekt døme på krafta i lauparparet.

Fire remisar er ikkje noko å jubla for, men eg skjønar ikkje kva Carlsen meiner når han seier at spelet er dårleg, med unnatak av eit litt optimistisk bondeoffer mot Anand. Dei beste dataprogramma i verda går god for trekka til Carlsen. Men for å vinna turneringa må ein sjølvsagt òg vinna sjakkparti. London søv tungt, men noko vil snart skje i desemberskodda.

Atle Grønn