Julemusikk

Rodney
Crowell:

Christmas Everywhere

JD McPherson:

Socks!

New West/Border

Knut Reiersrud og Iver Kleive:

Natt i
desember

Kirkelig Kulturverksted

Vi snublar inn i nok ei juletid, og har til og med ei helg å komme oss til hektene på før julaftan – skal vi få på noko julemusikk? Lat oss seie at svaret ditt på dette spørsmålet er eit rungande: «Ja!»

Då er det ikkje usannsynleg at du allereie veit kva du vil setje på. Du har dine tradisjonar, og veit kva som skal til for å få stemninga til å senke seg for din del. Men kanskje er du på utkik etter noko nytt?

For det manglar jo ikkje akkurat på nye alternativ i år heller. Kanskje har du allereie fått nok. Men somme lesarar vil nok vere av den lakoniske typen og lure på kva slags smått ikonoklastiske variant dei skal leite seg fram til i år. Finst det ei plate som tør å utfordre det glatte, krampaktige kosehysteriet? Som ei trøyst, når det no er alvor for alvor?

Småkrast skråblikk

Om du treng ein dose av akkurat det, vil kanskje Rodney Crowells Christmas Everywhere (New West/Border) vere ein god medisin. Som veteranen Rodney sjølv seier det i presseskrivet: «My childhood memories of Christmas aren’t warm and fuzzy.»

Titlar som «Merry Christmas From an Empty Bed», «Let’s Skip Christmas This Year» og «Christmas Makes Me Sad» seier noko om terrenget vi er på veg inn i, og kontrasten mellom munter musisering og småkrast skråblikk har noko uimotståeleg ved seg. «Mama wants a kitchen sink, daddy wants a stiffer drink», heiter det i tittelsporet, som i alle fall får mitt humør opp.

Smilet sit også laust når ein lyttar til Socks! (New West/Border), den fjerde plata til JD McPherson, som kanskje ikkje er like kompromisslaus som Crowell, men som likevel er uredd i omgangen med alt som smakar av juletradisjon, og som også byr på nyskrive materiale. Mest av alt er kanskje Socks! ei retrorockeplate som tilfeldigvis dreier seg om juletid, og som det svingar ganske bra av – nok ein gong er tittelsporet talande, for her dreier det seg om gåva ingen småtassar ønskjer seg, nemleg sokkar. Æsj! Temaet dukkar opp igjen i muntre «Ugly Sweater Blues», der det dreier seg om tullet ein må kle seg i for å kle seg rett når det er jul.

Høgtid i høgtalarane

Ja ja. For eit styr. Vi treng slik musikk, men i år vil eg likevel ha høgtid ut av høgtalarane mine og kjem nok til å setje på Natt i desember (Kirkelig Kulturverksted), plata Knut Reiersrud og Iver Kleive har laga i Haderslev domkirke på Syd-Jylland.

Oppskrifta vil fleire kjenne frå Blå korall (1991), Himmelskip (1996) og Nåde over Nåde (2006), men julesongen, her representert ved songar som «Jeg synger julekvad» og «Deilig er jorden» (framført med oud!), for å nemne eit par, står fram med nytt liv på dette albumet, og det gjer inntrykk på meg – det dreier seg jo om materiale som er så tungt nedfelt i tradisjon at det verkar vanskeleg å gjere noko nytt med det.

Reiersrud og Kleive har vore inne i dette landskapet før, då dei laga Rosa frå Betlehem (1992) saman med Sondre Bratland, ei plate det finst ekko frå også på Natt i desember, ikkje minst i den storslegne tolkinga av «Kling No Klokka».

Så er det likevel noko med dette nye albumet av året som får meg til å tenkje at det ber i seg ein julebodskap vi alle kan samlast om, uansett etnisitet og tru – og at det er den ordlause musikken som rommar denne gesten, med den rause invitasjonen til forsoning og samkvem, for alle som vil komme inn. Kva kan eg seie? Det er akkurat det vi treng.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar og fast musikkskribent i Dag og Tid.