Drama

Regi: Sam Mendes

Empire of light

Med: Olivia Colman, Micheal Ward, Colin Firth

Det er starten på åttitalet i den vesle kystbyen Margate. På den framleis staselege kinoen Empire jobbar Hilary (Colman) som leiar, under (bokstaveleg tala) kinosjefen Ellis (Firth). Når unge, svarte Stephen (Ward) tek til å jobbe der, får ho auga opp for både rasisme og andre menn enn Ellis. Livet ser lysare ut enn på lenge, som er filmspråk for at noko trist skal skje.

Kinoen

Det er som om eg skal smelta ned i stolen av glødande nostalgi og smertefull lengsel etter ei tid der kino var synonymt med art deco, ei tid eg knapt kan hugsa, men som eg har sett så mange filmar framstilla, at eg kunne sverja at alle kinohus ser sånn ut. Eg må seia det skal bli artig å sjå ein film som hyllar kjøpesenterkinoane eller ombygde ungdomshus, men enn så lenge frydar eg meg over detaljane og linjene i kinoen Empire, for ikkje å snakka om den nedlagde dansesalen der duer og turtelduer oppheld seg mens andre må ta seg av kinojobben, tydelegvis.

Det er ein god del rare brot med røynda der eg ikkje forstår korleis dei som sit i kiosken og innsleppet, kan stikka av i det som verkar som timevis, utan at dette har nokon konsekvens. Noko å henga seg opp i, eigentleg? Tja, det bidreg iallfall til at eg ikkje føler Empire of light prøver å få meg til å tru at dette skal vera realistisk. Samtidig som den andre tider tilsynelatande prøver krampaktig på akkurat dette.

Olivi-ja

Problemet er kanskje at filmen gapar over for mykje – psykisk sjukdom, rasisme, aldersforskjell, ein dæsj metoo og ausevis med nostalgi for kinoen. Det er så ein får framvisarlyset rett i auga og ikkje ser noko. Empire of light er ikkje åleine om å hylla svunne filmtider for tida, med både Babylon og The Fabelmans ute i same ærend.

Det er jo for så vidt greitt, sidan det byrjar bli ei stund sidan Cinema Paradiso (1988) gjorde den jobben. Dei innebygde referansane til aldersforskjellen i Harold og Maude (1971), den typete modsfilmen Quadraphenia (1979) og symbolikken i den eksistensielle Being there (1979) føyer seg fint og relativt kronologisk inn.

Eg får lyst til å sjå mange filmar på nytt, og høyra på The Specials og sitta på working man’s-kafe i England.

Olivia Colman gjer som alltid ein solid jobb, og det frydar meg at Colin Firth ikkje spelar romantisk helt, men tvert om ein skikkeleg ukul fyr. Også samspelet mellom Colman og Ward er varmt, fint og truverdig – kven kan vel seia nei til Olivia Colman og auga hennar?

Mendes-illusjonert

Sam Mendes, derimot, fortset å skuffa som regissør. Han kan ikkje lenger leva på sitt store gjennombrot og den etter kvart utdaterte suksessfilmen American Beauty (1999). Siste filmen hans, 1917 (2019), var eit ganske klissete fyrste verdskrigsdrama, men for all del – det er ikkje plikta til ein filmskapar å koma med noko nytt.

Eg klarar berre ikkje sjå kva han har tenkt med Empire of light, anna enn å presentera nesten flaut konvensjonelt opplagde problemstillingar dynka i så mykje sentimentalitet at sjåaren forhåpentlegvis ser forbi det.

Men – for å vera rettferdig og sannferdig – eg kunne nesten sett filmen om igjen, berre for å nyta dei vakre interiørdetaljane. At handlinga hamnar i bakgrunnen, er kanskje like greitt.

Brit Aksnes

Brit Aksnes er skribent, programskapar, kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.