Er ikkje internett fantastisk? Kven hadde for berre få tiår sidan trudd at eg kunne sitte heime i mi eiga stove og få svar på kva hylle eg kan finne kapers på i ein daglegvarebutikk i USA eller Storbritannia? Vel, det kan eg no. Ja, det er endåtil fleire internettsider der ute dedikerte til å hjelpe meg og alle andre internettilknytte folk med slike problemstillingar – med eit enkelt googlesøk (eg nytta «capers supermarket») dukkar både Grocerystoreguide.com, Infogrocery.com og Fastfoodjustice.org opp.

Og alle gjev dei meg det same svaret på spørsmålet eg lurte på: Er det fleire land enn Noreg som er så dumme at dei insisterer på å sette kapers i krydderhylla?

Sylta blomeknopp

Vi skal kome attende til det, men fyrst ein kjapp runde innom kva kapers faktisk er for noko. For – og her skuldar eg på den fullstendig feiltolka og kompliserande hylleplasseringa – det er altfor lite bruk av kapers i norsk matlaging, ja, det er altfor få som veit at kapers eksisterer i det heile. Det må vi gjere noko med, og eg byrjar no.

Kapers er ein blomeknopp frå kapersbusken Capparis spinosa. Dette er ein busk som veks vilt, særleg kring Middelhavet, og om knoppane ikkje vert plukka, utviklar dei seg til store, kvite blomar. Kapersbusken kan vekse på særs karrig jord – enkelte stader nesten rett på berget– og nyttar såleis areal som ikkje elles kan dyrkast. Men blomeknoppane må i stor grad haustast for hand, så produksjonen er arbeidskrevjande.

Kapersbusken får også bær, som ein i Noreg gjerne får kjøpt som kapers med stilk eller store kapers. Ser ein nærmare på busken, ser ein skilnaden: Kapersblomane har lag på lag med små, delikate kronblad, medan kapersbæra er fylte med små fruktsteinar.

Og med det vender vi attende til blomane. Kapers er som regel å få kjøpt sylta i saltlake, noko som gjev dei ein både salt og syrleg smak, og knoppane er langt frå steinharde – dei er mjuke og gnissar litt mellom tennene. Eg et gjerne kapers reint i staden for chips. Men om du er nybyrjar, start med kapers i pastasausen. Kva som helst slags pastasaus, eigentleg. Eller på pizzaen. I rømmesausen til den stekte fisken. I den greske salaten, potetsalaten eller kvardagsrestesalaten. Kapersen får det meste til å smake betre – samtidig som han smakar godt i seg sjølv.

Ubrukeleg emballasje

Så kvifor i alle stormfulle dagar skal dette fullstendig lettbrukelege produktet gøymast vekk i ein aldeles ubrukeleg emballasje?

Ja, for det er dette som er konsekvensen av det særnorske fenomenet «kapers i krydderhylla». Der dei i alle andre land eg har klart å grave fram, sel kapers på vanlege glas med opning stor nok til å få nedi ein vaksen gaffel eller ei skei, og set glasa i same reol som andre sylta matvarer, sausar og liknande, må vi her i Noreg leve med at kapers vert selde på same måte som oregano og karri – i smale, små, høge glas som høver i hylledelarane som er i krydderhyllene.

Og det fungerer rett og slett ikkje. For der oregano og karri kan strøast eller hellast, kan ein ikkje gjere det med kapers i saltlake. Krydder- (og difor kapers-) produsenten Hindu har endeleg tatt eitt steg mot vitet ved å endre emballasjen – frå den vanlege krydderboksen med liten og stor strøopning til eit hermetisk lukka glas. Men framleis er glaset så smalt at ein må bruke spesialreiskap for å få ut dei sylta blomeknoppane på ein vettug måte. Toro har det same glaset, medan Santa Maria framleis trur at vi kan helle kapers ut av same tuten dei brukar til timian.

Det vert for dumt. Er vi ikkje i 2022, folkens? Ja, vi har større problem i verda, men om vi no fyrst skal ha kapers, og det synest eg vi skal ha, for den vesle blomeknoppen gjer livet betre, bør vi ikkje klare å selje han på ein måte som gjer at han går an å bruke? Ein kan lure på korleis han har hamna der i det heile: Kapers har krydderfunksjon i den forstand at han set sitt preg på og gjer andre råvarer betre, men han kan etast for seg sjølv på ein heilt annan måte enn kvitlaukspulver og tørka rosmarin.

Altså: Nei takk til kapers på krydderglas. Ja takk til store, romslege syltetøyglas fylte med sylta blomeknoppar.

Siri Helle