Korkje som poet eller prosaist har Johan Fredrik Grøgaard fått nokon etter seg, skriv Jan Erik Vold
Foto: Rolf M. Aagaard / Gyldendal
Johan Fredrik Grøgaard, fødd 1934, vart nyleg 90. Dagens tekst, frå debutsamlinga
elefantspråket & andre dikt (1971), er skriven på vegner av dei som vart 21 i 1955 – midtvegs i det som enkelte har kalla «de trøtte femtiåra». Diktaren Vilhelm Krag, som fann opp ordet «Sørlandet», gav i 1927 ut eit bind muntert-vemodige erindringar i ein alder av 56: Dengang vi var tyve Aar.
Inngangen til Grøgaards fire strofer plussar på med eitt år til: da vi var enogtyve. Diktet er skrive då forfattaren var 37, altså godt vaksen, i stand til å skoda både attover og framover i livet sitt. Å syngja på trikken var kanskje noko dei eldre ikkje gjorde, og å dela på tannbørsten? Diktet er halde i vi-form: Vi som trudde «vi var passe gærne» og «kjente døden bare av omtale/ vi vanket ikke i de kretser». Diktet kan lesast som eit generasjonsdikt for ein ungdom som vanka i andre krinsar.
Men dei klarer ikkje heilt å bryta med dei eldre. Dei skriv «ærbødigst» på søknadene sine – det gjaldt å koma seg fram og sikra seg ein jobb, blant dei vaksne: «vi takket for en plass i køen». Men reglane var vortne annleis, utan at det var klargjort: «siden kom ingen etter oss».
Grøgaard, ein strålande og stilsikker skribent, med romanar, noveller, ungdomsbøker, essay, Shakespeare-omsetjingar, tidsskriftredigering, gav ut éi diktsamling til: mannen som ikke kunne kose seg (1972), med fire avdelingar: «kjeppjaget av sin energi», «med mindre forstand enn en flue», «rastløs som den mot ruten», «men veien ut skal han nok finne».
Så må det påpeikast: Korkje som poet eller prosaist har Johan Fredrik Grøgaard fått nokon etter seg. Slik er han unik.
Jan Erik Vold
da vi var enogtyve
da vi var enogtyve
sang vi på trikken og foraktet alle
som ikke kunne dele tannbørste
vi sparte på sigarettene
og lo da røyken møttes på midten
da vi var enogtyve
syntes alle veier lengre
takket være en forståelig dualisme
vi kjøpte øl for våre siste penger
og trodde vi var passe gærne
da vi var enogtyve
kjente vi døden bare av omtale
vi vanket ikke i de kretser
og skrev ærbødigst
på våre søknader om medlemskap
da vi var enogtyve
gikk alle veier en vei
med utsikter til utsikt lengre fremme
vi takket for en plass i køen
siden kom ingen etter oss
Johan Fredrik Grøgaard
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Johan Fredrik Grøgaard, fødd 1934, vart nyleg 90. Dagens tekst, frå debutsamlinga
elefantspråket & andre dikt (1971), er skriven på vegner av dei som vart 21 i 1955 – midtvegs i det som enkelte har kalla «de trøtte femtiåra». Diktaren Vilhelm Krag, som fann opp ordet «Sørlandet», gav i 1927 ut eit bind muntert-vemodige erindringar i ein alder av 56: Dengang vi var tyve Aar.
Inngangen til Grøgaards fire strofer plussar på med eitt år til: da vi var enogtyve. Diktet er skrive då forfattaren var 37, altså godt vaksen, i stand til å skoda både attover og framover i livet sitt. Å syngja på trikken var kanskje noko dei eldre ikkje gjorde, og å dela på tannbørsten? Diktet er halde i vi-form: Vi som trudde «vi var passe gærne» og «kjente døden bare av omtale/ vi vanket ikke i de kretser». Diktet kan lesast som eit generasjonsdikt for ein ungdom som vanka i andre krinsar.
Men dei klarer ikkje heilt å bryta med dei eldre. Dei skriv «ærbødigst» på søknadene sine – det gjaldt å koma seg fram og sikra seg ein jobb, blant dei vaksne: «vi takket for en plass i køen». Men reglane var vortne annleis, utan at det var klargjort: «siden kom ingen etter oss».
Grøgaard, ein strålande og stilsikker skribent, med romanar, noveller, ungdomsbøker, essay, Shakespeare-omsetjingar, tidsskriftredigering, gav ut éi diktsamling til: mannen som ikke kunne kose seg (1972), med fire avdelingar: «kjeppjaget av sin energi», «med mindre forstand enn en flue», «rastløs som den mot ruten», «men veien ut skal han nok finne».
Så må det påpeikast: Korkje som poet eller prosaist har Johan Fredrik Grøgaard fått nokon etter seg. Slik er han unik.
Jan Erik Vold
da vi var enogtyve
da vi var enogtyve
sang vi på trikken og foraktet alle
som ikke kunne dele tannbørste
vi sparte på sigarettene
og lo da røyken møttes på midten
da vi var enogtyve
syntes alle veier lengre
takket være en forståelig dualisme
vi kjøpte øl for våre siste penger
og trodde vi var passe gærne
da vi var enogtyve
kjente vi døden bare av omtale
vi vanket ikke i de kretser
og skrev ærbødigst
på våre søknader om medlemskap
da vi var enogtyve
gikk alle veier en vei
med utsikter til utsikt lengre fremme
vi takket for en plass i køen
siden kom ingen etter oss
Johan Fredrik Grøgaard
Fleire artiklar
Små-ulovleg: Godtet er smått, men er denne reklamen retta mot små eller store menneske? Det kan få alt å seie dersom ei ny forskrift vert vedteken.
Foto: Cornelius Poppe / NTB
«Om høyringsinnspela frå Helsedirektoratet vert inkluderte, risikerer ein å kriminalisere heilt vanleg mat.»
I tillegg til å vere forfattar er Kristina Leganger Iversen også litteraturvitar, samfunnsdebattant og omsetjar.
Foto: Sara Olivia Sanderud
Nedslåande sanning
Kristina Leganger Iversen leverer eit grundig studium av noko som burde vere opplagt for fleire.
To unge mormonmisjonærar, søster Paxton (Sophie Thatcher) og søster Barnes (Chloe East), blir tvinga til å setje trua si på prøve i møtet med herr Reed (Hugh Grant).
Foto: Ymer Media
«Mange av skrekkfilmane no til dags liknar meir på filmar frå syttitalet»
Teikning: May Linn Clement
«Me har ikkje grunnlag for å seia at bokmålsbrukarar har kvassare penn enn andre, men nokre av dei evnar å kløyva kvass i to.»
Gjennom Hitlers progagandaminister Joseph Goebbels får vi eit innblikk i sanninga bak Nazi-Tysklands propagandamaskin.
Foto: Another World Entertainment
Propaganda på agendaen
Fører og forfører er ein drivande historietime om tidenes skumlaste skrønemakar.